۱۳۸۷ مهر ۲۹, دوشنبه

مردم ایران

کسروی در مورد حوادث شهریور 20 و از هم پاشیدن ارتش ایران (نه ارتش رضا خان) می گوید:
این جوانان چندان گیجند که گناه آن رسواییها را بگردن رضا شاه میاندازند ... آن سرکردگان بودند که آزمایش خود را دادند، و جز چتد تن انگشت شمار که مردانگی نمودند و بیشترشان کشته شدند و از میان رفتند، دیگران همگی پستی و بیغیرتی نشان دادند. بلکه برخی از آنان سیاهکاری نیز کرده تفنگها و شصت تیرها را در بیابان در دسترس دزدان و راهزنان قرار دادند.
اینهم مردم بودند که همانکه اندک ناتوانی در سوی دولت فهمیده شد هر گروهی بآشوبکاری دیگری پرداختند. آن کردان بودند که بتاراج پرداختند و بسر سپاه ایران رفته گزند و رسوایی دریغ نداشتند. آن لرها و عربها بودند که براهزنی پرداختند. آن روستاییان بودند که بسر راهها ریختند و راه آهن را تاراج کردند. آن ارمنیان و آسوریان بودند که آشکارا با ایرانیان دشمنی نشان دادند. آن بوالهوسان تبریز بودند که در چنان هنگامی بنغمه ترک و فارس پرداختند. آن ملایان بودند که فرصت یافته در همه جا به "امربه معروف و نهی از منکر" برخاستند. آن روزنامه نویسان بودند که همه چیز را فراموش گردانیده بیکبار لگام گسیختگی آغاز کردند. (فرهنگ چیست؟ - احمد کسروی)